High performance teams: wat is dat eigenlijk, waar blinkt zo’n team in uit en hoe word je een high performance team?
Veel organisaties en leiders willen graag high performance teams, teams waarin mensen optimaal presteren, elkaar goed aanvullen en soepel samenwerken. Maar is dat eigenlijk wel haalbaar: structureel beter presterende teams ontwikkelen? Zeker! En het is minder magie en meer maakwerk dan je denkt.
Wat ís een high performance team?
Kort gezegd: een compact team met een scherp, gedeeld doel, stevige gedeelde verantwoordelijkheid en werkafspraken waardoor besluitvorming en leren sneller gaan. Zulke teams laten andere patronen zien dan doorsnee teams: veel kort, direct en gelijk verdeeld contact. Daarbij verkennen dit soort teams actief buiten de eigen bubbel, zij hebben interesse in klanten, stakeholders, andere afdelingen en organisaties. Dat zijn precies de communicatiepatronen die een HBR (Harvard Business Review)-onderzoek koppelt aan uitstekende teamprestaties.
Tegelijk ligt de basis van beter presterende teams in emotie: psychologische veiligheid. Zonder een gevoel van veiligheid blijven ideeën onder water, nemen mensen minder risico en stokt vernieuwing en innovatie. Met een gevoel van veiligheid durven teamleden zich uit te spreken, fouten te delen en zo leren zij sneller. Dat is natuurlijk essentieel voor een team dat streeft naar topresultaten en betere samenwerking.
Teams ontwikkelen in fasen
Het IMGD-model van Wheelan heeft zijn basis in het model van Tuckman, maar Susan Wheelan heeft dit verder ontwikkeld en wetenschappelijk onderbouwd. Het model beschrijft hoe teams zich ontwikkelen in fasen:
Fase 1 gaat over afhankelijkheid & inclusie (forming). Teamleden zoeken veiligheid, kijken vooral naar de leider en vragen zich af of ze erbij horen.
In fase 2 wrijving en conflicten spelen op (storming). Er ontstaat gedoe over doelen, rollen en macht. Teamleden testen grenzen en de leider.
In fase 3 nemen vertrouwen en structuur toe (norming). Conflicten worden constructiever opgelost, rollen en spelregels zijn duidelijk en de samenwerking krijgt meer structuur en vorm.
Fase 4 is de high performance fase (performing) waarin het team heel productief is. Het team is volledig op de taak gericht met hoge onderlinge steun én hoge eisen aan de resultaten.
In fase 5 wordt het team opgeheven en afscheid genomen (adjourning). Voor veel teams is het werk tijdelijk. Deze fase is belangrijk omdat een positieve, waarderende afronding ervoor zorgt dat mensen daarna weer gemotiveerd starten aan nieuwe projecten en samenwerkingsrelaties.
Kleine teams ontwikkelen sneller en presteren beter
Wheelans Integrated Model of Group Development (IMGD)-model laat zien dat teams in fasen ontwikkelen. Pas in fase vier(performing) is er sprake van echte focus op de taak van het team, een heldere rolverdeling én volwassen omgang met conflict. Belangrijk detail: kleinere teams ontwikkelen sneller en presteren aantoonbaar beter; teams van drie tot acht personen werken gemiddeld productiever dan grotere groepen.
Harvard Business Review-klassiekers onderstrepen hetzelfde: houd teams klein (meestal niet groter dan tien teamleden), richt teams op een concreet doel en maak de prestaties expliciet en gedeeld.
Waarin blinken high performance teams uit?
De belangrijkste aspecten waarin uitmuntende teams uitblinken lijken heel logisch wanneer we ze voor je op een rij zetten:
1) Een scherp doel en meetbare, transparante resultaten.
2) Snelle en soepele communicatie.
3) Veiligheid en het team heeft duidelijke, hoge, prestatienormen.4) Slimme besluitvorming: efficiënt, transparant en situationeel.
5) Constructief conflict: verschillende perspectieven worden opgezocht, kritisch op de inhoud (niet op de persoon) met als resultaat betere besluiten en meer draagvlak.
6) Eigenaarschap en wederzijdse aanspreekbaarheid.
7) Kleine en complementaire teamsamenstelling.8) Een vast leerpatroon en evaluatieritueel.
9) Sterke verbinding met de omgeving, het team is naar buiten gericht.
10) Veerkracht
Waar moeten we eerst mee aan de slag?
De voorwaarden die eerst op orde moeten zijn voordat je kan groeien naar beter presterende teams high zetten we hieronder voor je op een rij. Wanneer wij met jouw teams aan de slag gaan bespreken we deze aspecten graag in een intakegesprek om samen te kunnen bepalen wat in jullie situatie de belangrijkste aspecten zijn voor de ontwikkeling van samenwerking en beter resultaat.
1) Psychologische veiligheid als standaard. Praten over psychologische veiligheid maakt het er meestal niet direct veiliger op. Effectiever lijkt het om eens te starten met zelfreflectie, eye openers en handvatten voor leidinggevenden en teams.
2) Concreet teamdoel en duidelijke KPI’s.
3) De juiste teamgrootte en voldoende diverse samenstelling.
4) Heldere rollen, bevoegdheden en beslisruimte.
5) Werkritme dat het leren versnelt.
6) Teamnormen voor conflicthandtering en feedback.
7) Transparante voortgang van het werk.
8) Toegang tot stakeholders en klanten.
9) Leiderschap dat meegroeit per team-ontwikkelfase.
10) Duidelijke scope en mandaat voor het team.
Veel gemaakte denkfouten, en wat wél werkt
“We hebben eerst ‘de juiste mensen’ nodig.”
Dit klopt misschien voor daar waar concrete vaardigheden belangrijk zijn, maar zonder een gevoel van veiligheid, een helder teamdoel en een werkend werkritme blijven toppers helaas onderpresteren.
“Met meer mensen zijn we sneller klaar.”
Je voelt deze waarschijnlijk al aankomen; vaak is het omgekeerde waar. Met meer mensen neemt de zogenaamde coördinatie-ruis enorm toe. Dus, beter de teams eerst verkleinen en daarna versnellen.
“Consensus is respectvol.”
Deze aanname komen we veel tegen in de praktijk van teams. Men spreekt zich niet duidelijk uit en het team komt daardoor niet tot de beste keuzes. Is het niet juist respectvol om je uit te spreken, in openheid de verschillende mogelijkheden verkennen, echt naar elkaar te luisteren en daarna beste beslissing nemen? (Dus niet perse de leukste of populairste.) Topteams wisselen af tussen consultatie en duidelijke knopen doorhakken. En teams kunnen dit, met een beetje hulp, heel goed leren!
Hoe vertaal je al deze inzichten nu naar jouw praktijk? Daar helpen wij natuurlijk graag bij.
Onze aanpak voor versnelling en teamontwikkeling
Bij Kameleon beschikken we over veel expertise en werkwijzen waarmee wij prachtige maatwerk trajecten kunnen bieden die echt aansluiten bij de ontwikkelfa
se en -behoefte van jouw organisatie en teams. Maar wil je graag concreet en snel bouwen aan een high performance team, dan hebben wij daar een kort en doortastend programma voor gemaakt met behulp van het Team Optimisation Model (TOM*) van Opteamize.
TOM is een uitstekend model met een effectieve analyse. Het model heeft een stevige wetenschappelijk basis in onder meer de ontwikkelfasen van Wheelan. De uitkomsten zijn heel concreet en specifiek waardoor we in de leer- en ontwikkelsessies direct de focus leggen op die aspecten waar het meeste resultaat mee gehaald kan worden. Zo groeien jullie snel en effectief naar een high performance team.
Zin om aan de slag te gaan met jouw team(s)? Wij denken graag mee over hoe jullie in korte tijd zichtbaar en duurzaam kunnen versnellen. Want wie wil dat nou niet? 😊
Bronnen: Wheelan (2009), Pentland (2012), Edmondson (HBR), Katzenbach & Smith (1993).
* De TOM-analyse is tot nu toe alleen beschikbaar in het Engels maar wij werken samen met Opteamize aan een Nederlandse vertaling.
